Burgemeestersconvenant

1. Wat is het Burgemeestersconvenant?

Met het burgemeestersconvenant engageren gemeenten zich mee voor de Europese en regionale inspanningen om de CO2-uitstoot te verminderen. Ze zullen die uitstoot op hun grondgebied met minstens 20 procent terugdringen tegen 2020. Het convenant is een initiatief van de Europese Commissie en heeft aldus een belangrijke Europese uitstraling.  Het is ook een mooie vlag om het hele lokale energiebeleid focus en systematiek te geven en zichtbaar te maken voor de bevolking.

Het Burgemeestersconvenant is geen vrijblijvend charter. De Europese Unie volgt op of de gemeente haar engagementen nakomt.

Sedert de aftrap begin 2009 hebben bijna 6.000 Europese gemeenten getekend (situatie 2014). In die gemeenten wonen samen 190 miljoen inwoners, bijna 40% van de hele EU.

Het Burgemeestersconvenant is een unieke decentrale aanpak van de Europese Unie, die gelooft dat zij niet alles centraal kan decreteren en dat lokale acties heel belangrijk zijn om de Europese energiedoelstellingen mee concreet te realiseren.

2. Welke Vlaamse gemeenten hebben al ondertekend? 

Al de helft van de Vlaamse steden en gemeenten hebben het Burgemeestersconvenant ondertekend. Ondertekenaars van het eerste uur waren Antwerpen, Genk, Gent en Hasselt. Daarna volgden Oostende en Leuven, en in 2012 traden ook Roeselare en Mechelen toe. Eind 2011 tekenden alle 44 Limburgse gemeenten; tegelijk schaarden ze zich achter de doelstelling van een klimaatneutraal Limburg. Het Europese convenant-secretariaat keurde in 2011 het klimaatplan van Antwerpen als eerste in de Benelux goed. Intussen sloten nog vele andere Vlaamse gemeenten aan. Zo onder meer de regio Zuid-West-Vlaanderen (Leiedal), de hele Antwerpse Kempenen bijna alle gemeenten van Vlaams-Brabant.

3. Kan mijn stad of gemeente ondertekenen?

Elke gemeente komt in aanmerking voor ondertekening. Onder de huidige ondertekenaars zijn er gemeenten die in grootte sterk variëren, van kleine dorpjes tot belangrijke grootstedelijke gebieden zoals Londen en Parijs.
In Italië tekende b.v. een kleine gemeente als Credaro (3.400 inwoners, 3.000 hectare) en het legde intussen zijn energie-actieplan voor aan Europa. En in onze eigenste provincie Limburg tekenden alle gemeenten groot en klein.

4. Tot wat engageert de gemeente zich verder praktisch?

Binnen het jaar na ondertekening legt de gemeente een nulmeting en een energie-actieplan voor.
De zogenaamde nulmeting geeft weer hoeveel CO2-uitstoot door energieverbruik er is op het grondgebied van de gemeente. Hiermee weet de gemeente vanwaar die CO2 vooral komt (gebouwen, industrie, mobiliteit, landbouw & natuur) en via welke acties het meest CO2-winst te halen is tegen een redelijke kost.

De gemeenteraad keurt een gemeentelijk energie-actieplan goed (Sustainable Energy Action Plan, afgekort als SEAP). Hiermee bepaalt de gemeente hoe ze de doelstelling van 20% CO2-vermindering denkt te realiseren: welke acties komen er en wanneer? wie is ervoor verantwoordelijk?

Hulp voor de gemeente bij deze taken is er, zie wie helpt de gemeente?'.

5. Waarom zouden wij tekenen?

Het Burgemeestersconvenant is geen vodje papier voor besturen met een halfhartig engagement.
Het Covenant of Mayors is voor besturen die actief willen werken aan de toekomst van hun lokale gemeenschap en tegelijk van heel onze Europese en zelfs mondiale mensen-gemeenschap.

Ondertekening van het Burgemeestersconvenant betekent:
• profilering als toekomstgerichte voorloper-gemeente, in Vlaanderen en België, maar ook Europees;
• een duidelijke beleidskeuze die alle collega-mandatarissen en –ambtenaren engageert voor een gericht, langlopend beleid, wars van dagjespolitiek;
• een gemeenschappelijke focus in de vele grote en kleine duurzaamheidsacties;
• niet van nul af aan beginnen want de gemeente doet vaak al veel;
• een gezamenlijke vlag die, mits doordachte participatieve aanpak, de levende lokale krachten enthousiasmeert en bundelt (bedrijven, middenveld, bevolking …);
• nog geen voorwaarde voor of belofte van subsidies, maar in de toekomst zal een energieplan en/of CO2-emissie-inventaris zeer waarschijnlijk een vereiste worden of minstens een troef om in aanmerking te komen voor bepaalde EU-subsidies, die trouwens alsmaar meer de nadruk leggen op het energie-thema. Het is dan handig die al te hebben, bovendien gevalideerd door het Burgemeestersconvenant-secretariaat. En in één geval was ondertekening van het Burgemeestersconvenant al een voorwaarde voor deelname aan een Vlaams steden-consortium in een Europese ‘call’.
• terugverdien-effecten uit doordachte energie-acties;
• objectivering van lokaal energie- en klimaatbeleid, op basis van cijfers (CO2-emissies en becijferde kosten-baten van acties), eerder dan met natte-vinger-werk of met geïsoleerde acties die het bredere lokale plaatje te weinig in ogenschouw nemen.
• tonen dat gemeenten een verschil maken. En een signaal geven aan de Vlaamse overheid opdat zij de gemeenten sterker als partners zou zien in haar energiebeleid.
• meewerken om de klimaatverandering te temperen en een duurzame toekomst te bieden voor onze kinderen, kleinkinderen en komende generaties.
• anticiperen op Europese verplichtingen die sowieso de komende jaren op het lokaal bestuur afkomen: minder CO2-uitstoot, meer hernieuwbare energie, meer energie-efficiëntie en verplicht energieneutrale gebouwen voor de overheid vanaf 2019.